در پیروى از عقل

«1223»

273.وَ قَالَ (علیه السلام) :لَيْسَتِ الرُّؤْيَةُ مَعَ الْأَبْصَارِ فَقَدْ تَكْذِبُ الْعُيُونُ أَهْلَهَا وَ لَا يَغُشُّ الْعَقْلُ مَنِ اسْتَنْصَحَهُ .

امام علیه السّلام (در پیروى از عقل) فرموده است : 1-نیست بینائى (آگاهى دل) با دیده ها و چشمها كه گاهى چشمها به دارنده خود دروغ مى گویند، 2-  و (لى) خرد خیانت نمى كند (بغلط و اشتباه نمى اندازد) كسیرا كه از او پند و اندرز بخواهد (در شناختن حقائق باید بعقل اعتماد نمود نه بحسّ، زیرا بسا محسوس و بدیهىّ كه معلوم نیست و بسا عقلىّ و نظرىّ كه نزد دلهاى روشن از هر بدیهىّ آشكارتر است، و از اینرو است كه حكماء گفته اند: یقینيّات همان معقولات است نه محسوسات، زیرا حكم حسّ در مظنّه غلط و اشتباه است و بسیار حسّ دروغ مى گوید و ما را به اعتقادات نادرست وامى دارد، چنانكه بزرگ را كوچك و كوچك را بزرگ و متحرّك را ساكن و ساكن را متحرّك مى پنداریم، و امّا عقل در هر چه راه یابد و پیش او بدیهىّ و آشكار گردد غلط و اشتباه در آن راه ندارد، بنا بر این گفتار نادانان كه مى گویند دلیلى بزرگتر و بالاتر از حسّ و دیدن با چشم نیست باطل و نادرست است).